Neem uw medische risicopatiënten in bescherming tegen pneumokokkenziekte
Navigeer hieronder snel naar voor uw relevante onderwerpen:
Wat zijn pneumokokken en wat is pneumokokkenziekte?
Pneumokokken zijn bacteriën die zich veelvuldig in de bovenste luchtwegen vestigen. Hier kunnen ze een ernstige infectie veroorzaken. Variërend van otitis media, sinusitis, pneumonie of een invasieve infectie zoals een invasieve pneumonie, sepsis, of meningitis.1
Welke patiënten lopen een verhoogd risico op invasieve pneumokokkeninfectie?
Vooral patiënten met een verminderde afweer lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van invasieve pneumokokkeninfectie. Dit resulteert in een ernstiger ziekteverloop en een verhoogde kans op overlijden.1 Binnen deze medische risicogroepen vallen onder andere immuungecompromitteerden, zoals patiënten die:
- immuunonderdrukkende medicatie gebruiken, bijvoorbeeld IBD-patiënten
- ernstige chronische ziekten hebben, zoals reuma
- HIV of andere immunodeficiëntiestoornissen hebben
Niet alleen verhoogt de aanwezigheid van deze aandoeningen het risico op het ontwikkelen van pneumokokkenziekte, maar het kan ook de ernst en uitkomst van de ziekte negatief beïnvloeden.2
Voor welke patiënten is de dreiging het grootst?
In tabel 1 wordt het aandeel invasieve pneumokokkenziekte weergegeven bij de verschillende risicogroepen, waaronder reuma- en IBD-patiënten. Uit deze tabel blijkt dat patiënten binnen deze medische risicogroepen in alle leeftijdsgroepen aanzienlijk meer gevallen van invasieve pneumokokkenziekte hebben dan gezonde personen.3
Tabel 1: Aandeel invasieve pneumokokkenziekte. Bewerkt naar: Shea et al.6
Het is niet algemeen bekend hoe vaak niet-invasieve pneumokkenziekte voorkomt. Dit komt omdat er geen meldplicht voor patiënten is. Er is wel een schatting gemaakt dat er ongeveer 60.000 tot 70.000 mensen zijn die niet-invasieve pneumokokkenziekte hebben.1
Tabel 2 laat het aandeel pneumokokkenpneumonie zien bij de verschillende risicogroepen, waaronder reuma- en IBD-patiënten. Hieruit blijkt dat deze medische risicogroepen in alle leeftijdsgroepen aanzienlijk meer gevallen van pneumokokkenpneumonie hebben dan gezonde personen.4
Tabel 2: Aandeel pneumokokkenpneumonie. Bewerkt naar: Shea et al.6
Wanneer komt een risicopatiënt in aanmerking voor een pneumokokkenvaccinatie?
Het Landelijk Coördinatiecentrum Infectieziektebestrijding (LCI) adviseert om medische risicogroepen te vaccineren tegen pneumokokkenziekte.1 Dit advies is in lijn met adviezen van andere organisaties, zoals de Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)5, de European Crohn’s and Colitis Organisation (ECCO)6 en de European Alliance of Associations for Rheumatology (EULAR)7. Voor deze medische risicogroepen is ook een vergoeding beschikbaar voor de vaccines.
Naast nieuw gediagnosticeerde patiënten, komen ook medische risicogroepen die al eerder gediagnosticeerd zijn met een onderliggende aandoening, in aanmerking voor een pneumokokkenvaccinatie).1
“Artsen die patiënten met auto-immuun-inflammatoire reumatische aandoeningen verzorgen, zijn het erover eens dat vaccins effectief en veilig zijn bij patiënten met auto-immuun-inflammatoire reumatische aandoeningen. Helaas zorgen zij er vaak niet voor dat hun patiënten adequaat worden gevaccineerd.8“
The Journal of Rheumatology February 2023
- LCI RIVM – Richtlijn Pneumokokkenziekte. Geraadpleegd op 22 maart 2024
- Torres A, Blasi F, Dartois N, Akova M. Which individuals are at increased risk of pneumococcal disease and why? Impact of COPD, asthma, smoking, diabetes, and/or chronic heart disease on community-acquired pneumonia and invasive pneumococcal disease. Thorax. 2015 Oct;70(10):984-9.
- Kucharzik, T et al., ECCO Guidelines on the Prevention, Diagnosis, and Management of Infections in Inflammatory Bowel Disease. J Crohns Colitis. 2021 Jun 22;15(6):879-913
- Shea KM, Edelsberg J, Weycker D, Farkouh RA, Strutton DR, Pelton SI. Rates of pneumococcal disease in adults with chronic medical conditions. Open Forum Infect Dis. 2014 May 27;1(1):ofu024.
- CDC. Pneumococcal Vaccination: Who and When to Vaccinate | CDC. Geraadpleegd op 11 april 2024
- Kobayashi M, et al. Use of 15-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine and 20-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine Among U.S. Adults: Updated Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices – United States, 2022.MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2022 Jan 28;71(4):109-117.
- Furer V, Rondaan C, Heijstek MW, et al. 2019 update of EULAR recommendations for vaccination in adult patients with autoimmune inflammatory rheumatic diseases. Annals of the Rheumatic Diseases 2020;79:39-52.
- Seo P, Winthrop K, Sawalha AH, et al. Physician Perspectives on Vaccination in Patients With Autoimmune Inflammatory Rheumatic Diseases: An International Survey. J Rheumatol. 2023 Feb;50(2):246-251.
